Kara delikler Çarpışırsa…

05/05/2021

Kara delikler Çarpışırsa…

Kara delikler belki de evrendeki en ilginç ve gizemli gök cismidir. Bir kara deliği incelemek ve özelliklerini anlamak hiç de kolay değil! Bu yüzden bilim insanları uzun yıllardır araştırma yapıyorlar. Henüz bir kara deliğin nasıl bir şey olduğunu anlamak bile çok zorken iki kara deliğin uzayda birbirini bulup çarpıştığını hayal etmek neredeyse imkansız!
Ancak araştırmalar ışığında olası bir senaryo oluşturmak mümkün. Gelin önce bir kara deliğin ne olduğunu öğrenelim, sonra da kara deliklerin çarpışmasını keşfedelim!
Kara delik nedir?
Kısa bir tanım yapmak gerekirse kara delik uzayda bulunan ve içine ışığın dahi giremediği çok güçlü bir çekime sahip olan kozmik gök cismidir. Kara delikler ışık yaymadığı için bu şekilde isimlendirilir. Hatta bilim insanları kara delikleri göremedikleri için onları etraflarındaki yıldız ve gazlara uyguladıkları güçlü çekim kuvvetinin etkilerinden fark ederler. Dünya oluşurken meydana gelen büyük patlamada ortaya çıkan kara delikler olduğu gibi büyük kütleli bir yıldızın kendi kendine patlamasıyla oluşan kara delikler de vardır.
Kara delikler çarpışırsa ne olur?
Esasında kara delikler uzayın elektrikli süpürgeleri gibidir. Bir kara delik kendisine yaklaşan her şeyi içine çeker. Bir kara deliğin yanına bir başka kara delik geldiğinde ne olacağı ise çok uzun süre bir soru işaretiydi. Ancak geçtiğimiz yıllarda Einstein’in çalışmalarından ve gözlemlerden yararlanan astrofizikçiler bu nadir olaya bir açıklama getirmeyi başardı.
Eğer iki kara delik uzayda karşılaşırsa, öncelikle birbirleri etrafında bir yörüngede dönmeye başlarlar. Zamanla bu yörünge daralır ve kara delikler birbirlerine yaklaşır. İki kara delik birbirine yaklaştıkça “yer çekimi dalgaları” adı verilen bir yayılım yaparlar. Kara deliklerin çekim gücünden üretilen bu dalgalar uzay-zamanı değiştirir. Kara delikler birbirlerine ne kadar yaklaşırsa yer çekimi dalgalarının gücü o kadar artar.
En sonunda birbirine çok yaklaşan iki kara delik “birleşir”. İki kara deliğin birleşmesiyle ikisinden de daha büyük tek bir kara delik oluşur. Bu birleşmeyle birlikte oluşan enerjinin bir kısmı çok kuvvetli bir yer çekimi dalgası olarak uzay-zamana yayılır. Kara deliklerin birleşmesine dair bilgileri, bu kuvvetli yer çekimi dalgasının dünya üzerindeki çok hassas aletlerle ölçülmesiyle öğreniriz.
Kaydedilen en büyük kara delik çarpışması 2019 yılında keşfedildi. LIGO ve VIRGO adındaki yer çekimi dalgası dedektörleri sayesinde keşfedilen bu çarpışmada büyüklükleri Güneş’in 66 ve 85 katı olan iki kara delik çarpışarak yeni bir kara delik oluşturdu. Daha da ilginci ise bu olayın günümüzden tam 7 milyar yıl önce gerçekleşmiş olması. Yer çekimi dalgaları milyarlarca yıl boyunca evrende hareket ederek bizim dedektörlerimize ulaşmışlar! Bundan daha heyecan verici ne olabilir?
KAYNAKÇA:
https://www.nasa.gov/audience/forstudents/k-4/stories/nasa-knows/what-is-a-black-hole-k4.html
https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/dev-karadeliklerin-carpismasi-7-milyar-yil-sonra-dunyayisalladi,S0TJVaD1uEy4FqRylmwDJw/wRCgqjZIE0avS2XtZjjGGA
https://spie.org/news/black-hole-collision?SSO=1
https://en.wikipedia.org/wiki/Binary_black_hole

Son Bloglar