Basit Makineleri Tanıyalım

19/07/2020

Önünüzde kocaman bir oyuncak kutusu olsun. Siz bu kutuyu kaldırıp masanın üstüne koymak istiyorsunuz ancak kutu çok ağır! Böyle bir durumda yukarıya asılmış bir kancadan ip geçirerek ve bu ipi kutuya bağlayarak kolayca kutuyu kaldırabilirsiniz. Kurduğunuz düzenek bir basit makinedir ve basit makineler uyguladığınız kuvvetin yönünü değiştirerek aynı işi daha az çaba harcayarak yapmanıza yardımcı olurlar. Bu yazımızda sizlerle basit makineleri tanıyacağız.
Basit makinelerde çok az hareketli parça bulunur veya hiç yoktur. Basit makineleri altı grup altında inceleyebiliriz: kaldıraç, makara, eğik düzlem, çıkrık, vida ve kasnak. Şimdi detaylı bir şekilde türleri ve kullanım alanları inceleyelim!

Kaldıraç

Kaldıraç sabit bir destek üzerinde hareket ettirilebilen sağlam bir çubuktur. Kaldıraçlar destek, yük kolu ve kuvvet kolundan oluşur. Yük kolu, desteğin kaldırmak istediğimiz ağırlıkla arasındaki uzaklıktır. Kuvvet kolu ise uyguladığımız kuvvetin desteğe olan uzaklığıdır. Daha az güç uygulayarak bir ağırlığı kaldırmak istiyorsak kuvvet kolunu artırmalıyız. Oyun parklarındaki tahterevalli, tırnak makası ve el arabası kaldıraç çeşitlerine örnektir.

Makara

Sabit makaralar çevresinden ip geçen dairesel bir düzenekten oluşur ve kuvvetin yönünü değiştirerek iş kolaylığı sağlar. Oyuncak kutusunu kaldırma örneğinde bahsettiğimiz düzenek makaraya bir örnektir. Bayrak direklerinde bayrağı yukarı çekmek için veya inşaatlarda yükleri kolayca taşımak için de kullanılırlar.

Eğik Düzlem

Eğik düzlemi ağır yükleri az kuvvet uygulayarak bulundukları yerden daha yükseğe çıkarmak için kullanabiliriz. Kuvvetten kazanç sağladığı için eski çağlardan beri insanlar tarafından kullanılan bir düzenektir. Eğim açısı ne kadar az olursa o kadar az kuvvet uygulayarak yükü taşıyabiliriz. Dağ yollarında virajlı yollar kullanılarak motorun minimum düzeyde güç harcamasının sağlanması da bu prensibe dayanır.

Çıkrık

Çıkrık, silindir ve silindire bağlı bir koldan oluşur. Bu basit makine türünde yük silindirin çevresine dolanan ipe asılır; kuvvet ise çıkrık koluna uygulanır. Kuyulardan su çekmek veya kahve değirmenlerinde kahve öğütmek için çıkrık düzeneği kullanılır.

Vida

Bir silindir etrafına sarılı eğik düzlem şeklinde oluşan basit bir makinedir. Bir vidanın adımı iki diş arasındaki mesafedir ve vida bir tur döndüğünde bir vida adımı kadar ilerler. Vida; araba, uçak, gemi gibi sanayi alanlarında, mobilya ve tüm mühendislik sektörlerinde kullanılmaktadır.

Kasnak

Kasnaklar dişleri olmayan tekerleklerdir ve bağlantı şekillerine göre dönme yönleri değişir. Hareketin bir milden diğer mile geçişini sağlarlar. Kasnaklar makinelerinde, tarım aletlerinde, benzinli ve dizel motorlarda, tekstil makinelerinde, vinçlerde, kaldırma ve taşıma makinelerinde kullanılmaktadır.

Son Bloglar